Pronouns
Pronouns are words like “I,” “you,” “he,” “they,” and so on. They can often replace other nominal words:
रामो नगरं गच्छति।
rāmo nagaraṃ gacchati.
Rama goes to the city.स नगरं गच्छति।
sa nagaraṃ gacchati.
He goes to the city.
We can often leave out a pronoun entirely if it is clear from context:
स नगरं गच्छति।
sa nagaraṃ gacchati.
He goes to the city.नगरं गच्छति।
nagaraṃ gacchati.
(He) goes to the city.
But even so, pronouns express many kinds of useful information.
In this lesson, we will learn about the common Sanskrit pronouns. Pronouns use many of the basic nominal endings we have seen. But generally, they follow very different patterns and must be learned individually.
asmad
First, let's consider the first-person pronoun asmad (“I”, “we”):
Singular | Dual | Plural | |
---|---|---|---|
Case 1 | अहम् aham | आवाम् āvām | वयम् vayam |
Case 2 | माम् mām | आवाम् āvām | अस्मान् asmān |
Case 3 | मया mayā | आवाभ्याम् āvābhyām | अस्माभिः asmābhiḥ |
Case 4 | मह्यम् mahyam | आवाभ्याम् āvābhyām | अस्मभ्यम् asmabhyam |
Case 5 | मत् mat | आवाभ्याम् āvābhyām | अस्मत् asmat |
Case 6 | मम mama | आवयोः āvayoḥ | अस्माकम् asmākam |
Case 7 | मयि mayi | आवयोः āvayoḥ | अस्मासु asmāsu |
There are a few points worth noting here. First, notice that asmad does not appear in case 8. Many pronouns appear only in the first 7 cases. Next, these forms use multiple different stems:
अहम्
aham
Iमाम्
mām
meआवाम्
āvām
the two of usवयम्
vayam
meअस्मान्
asmān
us
Also, notice that many of these words are similar to the words we use in English:
Sanskrit word | English word |
---|---|
अहम् aham | ego |
माम् mām | me |
वयम् vayam | we |
अस्मान् asmān | us |
yuṣmad
yuṣmad (“you”) follows the same general pattern as asmad:
Singular | Dual | Plural | |
---|---|---|---|
Case 1 | त्वम् tvam | युवाम् yuvām | यूयम् yūyam |
Case 2 | त्वाम् tvām | युवाम् yuvām | युष्मान् yuṣmān |
Case 3 | त्वया tvayā | युवाभ्याम् yuvābhyām | युष्माभिः yuṣmābhiḥ |
Case 4 | तुभ्यम् tubhyam | युवाभ्याम् yuvābhyām | युष्मभ्यम् yuṣmabhyam |
Case 5 | त्वत् tvat | युवाभ्याम् yuvābhyām | युष्मत् yuṣmat |
Case 6 | तव tava | युवयोः yuvayoḥ | युष्माकम् yuṣmākam |
Case 7 | त्वयि tvayi | युवयोः yuvayoḥ | युष्मासु yuṣmāsu |
Again, note that many of these words have English counterparts:
Sanskrit word | English word |
---|---|
त्वम् tvam | thou |
यूयम् yūyam | you |
etad, idam, adas, and tad
The four pronouns etad, idam, adas, and tad have similar meanings. In theory, etad (“this”) is used for what is near at hand, idam (“this”) for items that are slightly further away, adas (“that”) for items that are much further away, and tad (“that”) for items that are not present.
Below, we provide the forms for all of thes pronouns in all three genders.
tad and etad
Here are the masculine forms for tad:
Singular | Dual | Plural | |
---|---|---|---|
Case 1 | सः saḥ | तौ tau | ते te |
Case 2 | तम् tam | तौ tau | तान् tān |
Case 3 | तेन tena | ताभ्याम् tābhyām | तैः taiḥ |
Case 4 | तस्मै tasmai | ताभ्याम् tābhyām | तेभ्यः tebhyaḥ |
Case 5 | तस्मात् tasmāt | ताभ्याम् tābhyām | तेभ्यः tebhyaḥ |
Case 6 | तस्य tasya | तयोः tayoḥ | तेषाम् teṣām |
Case 7 | तस्मिन् tasmin | तयोः tayoḥ | तेषु teṣu |
Again, note that many of these words have English counterparts:
Sanskrit word | English word |
---|---|
तत् tat | that |
ते te | they |
Feminine:
Singular | Dual | Plural | |
---|---|---|---|
Case 1 | सा sā | ते te | ताः tāḥ |
Case 2 | ताम् tām | ते te | ताः tāḥ |
Case 3 | तया tayā | ताभ्याम् tābhyām | ताभिः tābhiḥ |
Case 4 | तस्यै tasyai | ताभ्याम् tābhyām | ताभ्यः tābhyaḥ |
Case 5 | तस्याः tasyāḥ | ताभ्याम् tābhyām | ताभ्यः tābhyaḥ |
Case 6 | तस्याः tasyāḥ | तयोः tayoḥ | तासाम् tāsām |
Case 7 | तस्याम् tasyām | तयोः tayoḥ | तासु tāsu |
Neuter:
Singular | Dual | Plural | |
---|---|---|---|
Case 1 | तत् tat | ते te | तानि tāni |
Case 2 | तत् tat | ते te | तानि tāni |
To get the forms for etad, add an e- to the beginning of each form. The only unusual changes are that saḥ becomes eṣaḥ and sā becomes eṣā. These changes are due to normal sandhi rules:
स खादति → एष खादति।
sa khādati → eṣa khādati.
He eats.सा खादति → एषा खादति।
sā khādati → eṣā khādati.
She eats.
idam
Masculine:
Singular | Dual | Plural | |
---|---|---|---|
Case 1 | अयम् ayam | इमौ imau | इमे ime |
Case 2 | इमम् imam | इमौ imau | इमान् imān |
Case 3 | अनेन anena | आभ्याम् ābhyām | एभिः ebhiḥ |
Case 4 | अस्मै asmai | आभ्याम् ābhyām | एभ्यः ebhyaḥ |
Case 5 | अस्मात् asmāt | आभ्याम् ābhyām | एभ्यः ebhyaḥ |
Case 6 | अस्य asya | अनयोः anayoḥ | एषाम् eṣām |
Case 7 | अस्मिन् asmin | अनयोः anayoḥ | एषु eṣu |
Feminine:
Singular | Dual | Plural | |
---|---|---|---|
Case 1 | इयम् iyam | इमे ime | इमाः imāḥ |
Case 2 | इमाम् imām | इमे ime | इमाः imāḥ |
Case 3 | अनया anayā | आभ्याम् ābhyām | आभिः ābhiḥ |
Case 4 | अस्यै asyai | आभ्याम् ābhyām | आभ्यः ābhyaḥ |
Case 5 | अस्याः asyāḥ | आभ्याम् ābhyām | आभ्यः ābhyaḥ |
Case 6 | अस्याः asyāḥ | अनयोः anayoḥ | आसाम् āsām |
Case 7 | अस्याम् asyām | अनयोः anayoḥ | आसु āsu |
Neuter:
Singular | Dual | Plural | |
---|---|---|---|
Case 1 | इदम् idam | इमे ime | इमानि imāni |
Case 2 | इदम् idam | इमे ime | इमानि imāni |
adas
Masculine:
Singular | Dual | Plural | |
---|---|---|---|
Case 1 | असौ asau | अमू amū | अमी amī |
Case 2 | अमुम् amum | अमू amū | अमून् amūn |
Case 3 | अमुना amunā | अमूभ्याम् amūbhyām | अमीभिः amībhiḥ |
Case 4 | अमुष्मै amuṣmai | अमूभ्याम् amūbhyām | अमीभ्यः amībhyaḥ |
Case 5 | अमुष्मात् amuṣmāt | अमूभ्याम् amūbhyām | अमीभ्यः amībhyaḥ |
Case 6 | अमुष्य amuṣya | अमुयोः amuyoḥ | अमीषाम् amīṣām |
Case 7 | अमुष्मिन् amuṣmin | अमुयोः amuyoḥ | अमीषु amīṣu |
Feminine:
Singular | Dual | Plural | |
---|---|---|---|
Case 1 | असौ asau | अमू amū | अमूः amūḥ |
Case 2 | अमूम् amūm | अमू amū | अमूः amūḥ |
Case 3 | अमुया amuyā | अमूभ्याम् amūbhyām | अमूभिः amūbhiḥ |
Case 4 | अमुष्यै amuṣyai | अमूभ्याम् amūbhyām | अमूभ्यः amūbhyaḥ |
Case 5 | अमुष्याः amuṣyāḥ | अमूभ्याम् amūbhyām | अमूभ्यः amūbhyaḥ |
Case 6 | अमुष्याः amuṣyāḥ | अमुयोः amuyoḥ | अमूषाम् amūṣām |
Case 7 | अमुष्याम् amuṣyām | अमुयोः amuyoḥ | अमूषु amūṣu |
Neuter:
Singular | Dual | Plural | |
---|---|---|---|
Case 1 | अदः adaḥ | अमू amū | अमूनि amūni |
Case 2 | अदः adaḥ | अमू amū | अमूनि amūni |